Hát Alleluia_L.m. Anthony Vũ Hùng Tôn

Cuối tuần vừa qua, tôi được dịp hầu việc Chúa tại một giáo xứ miền quê.

Cá nhân tôi vẫn thích được đi phục vụ những nơi nhỏ bé nhà quê, một phần vì giọng nói nhỏ bé không hùng hồn hấp dẫn của mình khó ‘ăn khách’ những nơi vĩ đại, một phần vì cảm thấy như miền quê có một tình tự dễ thương ấm cúng.

Quả thật đúng như vậy. Khi nghe nói tới danh xưng thành phố đó, hoặc đúng ra là một làng, tôi lần mò mãi mới thấy trên bản đồ, và GPS cũng chưa chịu chỉ đường đi vào nhà thờ và nhà xứ. Khi tới nơi thấy nhà thờ nhỏ bé quá, tôi nghĩ rằng chắc chỉ ít người tham dự thôi.

Nhưng lạ thay, ít nơi tôi thấy giáo dân tới nhà thờ sớm như vậy. Nhà thờ chứa được chừng 200 chỗ ngồi và chừng 50 chỗ đứng. Chừng 10-15 phút trước giờ lễ thì chỗ ngồi đã gần đầy. Cuối lễ ca đoàn hát đủ các câu, tôi đợi cho tới câu cuối cùng mới bắt đầu quay xuống để ra đi, thì nhận thấy người ta vẫn còn đang đứng cầm sách hát, cho đến khi hát xong tất cả và đàn địch ngưng mới lục tục kéo nhau ra đi.

...

Tôi quan sát thấy lễ nào giáo dân cũng như vậy. Tôi rất cảm phục không biết ai đã huấn luyện cho giáo dân với tâm tình và cung cách tham dự phụng vụ được như vậy. Trong tất cả các thánh lễ, người ta đều dùng máy phóng ảnh (projector) đưa chữ bài đọc và bài hát chiếu lên màn ảnh để mọi người cùng theo dõi và cùng hát: trẻ con cũng như người già nam nữ đều cùng hát, không biết hay hay dở, nhưng có điều chắc chắn là mọi người cùng tham dự tích cực.

Thật là sống động và sốt sắng đáng khích lệ!

Điểm đặc biệt đáng chú ý là câu tiền xướng Phúc âm (gospel acclamation) mà chúng ta thường gọi là Alleluia. 

Sở dĩ gọi là câu Alleluia vì đó là câu chính, cho dù trong mùa Chay không được hát. Các nhà phụng vụ đề nghị: Alleluia phải được hát chứ không được đọc.

Gọi là tiền xướng vì được ‘xướng hát’ trước bài đọc Phúc âm.

Thông thường người quản ca (cantor) lĩnh xướng (solo) lần 1, tất cả lặp lại lần 2, quản ca lĩnh xướng câu riêng, rồi tất cả hát lần 3. Ở nhà thờ này, sau khi chủ tế đọc Phúc âm rồi, mọi người lại cùng hát một lần nữa, lần 4, câu Alleluia.

Trước khi chia sẻ Lời Chúa, tôi có cảm ơn mọi người đã hát Alleluia sau Phúc âm. Rồi tôi có đôi lời tâm sự kinh nghiệm riêng tư của tôi tại một giáo xứ cũ. Thuở đó, các nhạc trưởng và tôi phải mất mấy tuần liền để giải thích ý nghĩa và thực tập việc hát sau Phúc âm, để giáo dân khỏi ngồi xuống ngay. Và mọi sự diễn tiến tốt đẹp.

Alleluia có nghĩa là ‘Ngợi khen Chúa’. Chúng con ngợi khen Chúa vì sắp được vinh dự nghe lời ban sự sống, và chúng con lại ngợi khen Chúa vì chúng con vừa được diễm phúc nghe Lời Chúa.

Thế nhưng tại giáo xứ cũ của tôi, cha xứ mới về cho việc hát Alleluia thêm lần 4 nữa là không đúng, bởi lẽ không thấy có ghi trong sách phụng vụ, thế nên ngài tuyên bố chấm dứt hẳn.

Dĩ nhiên một số giáo dân cũ không mấy hài lòng. Họ hỏi ý kiến tôi. Tôi trả lời: đúng như vậy, việc hát Alleluia thêm lần nữa cũng như việc hát điệp khúc đáp ca sau câu cuối cùng 2 lần, cũng như việc thắp toàn bộ cây nến cưới, việc đôi tân hôn dâng mình cho Đức Mẹ, việc đọc kinh lần hạt trước lễ an táng (khác với giờ canh thức), đều không có ghi trong sách phụng vụ, nhưng không có nghĩa là sai phụng vụ và không được phép làm. Dĩ nhiên cha xứ chịu trách nhiệm phụng vụ trong nhà thờ xứ, nên ngài có quyền cho phép hát hoặc không cho phép.

Dù sao thì việc hát hay không hát Alleluia mấy lần chưa quan trọng cho bằng tâm tình và thái độ mỗi người phải có: tâm tình cảm tạ ngợi khen Chúa mọi nơi mọi lúc. Anh em Tin lành không có thói quen ‘kiêng’ Alleluia trong mùa Chay, và dĩ nhiên phụng vụ an táng mới của Công giáo đã hát Alleluia thoải mái tự nhiên.

Tôi nhớ lại một câu chuyện nhỏ về Linh mục nhạc sư Antôn Tiến Dũng. Khi học hỏi về Thánh nhạc ở Rôma, ngài được một đức hồng y giáo triều mộ mến và yêu cầu ngài viết cho một bộ lễ dành riêng cho ngày an táng của hồng y. Ngài trả lời rằng ngài không thể viết khi chưa được phép hát Alleluia. Rất tiếc cách đây ít năm, theo như tôi biết: ngài đã về chầu Chúa mà vẫn chưa viết bộ lễ an táng nào với câu Alleluia. Hy vọng bây giờ ngài đang vui hát Alleluia đủ giọng trên nước Chúa với ca đoàn muôn Thiên Thần.

Xin kính chúc mỗi ca đoàn, mỗi ca viên, mỗi ca trưởng, mỗi cộng đồng giáo xứ luôn có tâm tình Alleluia: ngợi khen Chúa, Chúa phục sinh, Chúa của sức sống mới và hy vọng hân hoan đầy tràn.

L.m. Anthony Vũ Hùng Tôn

vuhungton@hotmail.com