Âm nhạc không chỉ quan trọng trong vai trò nâng đỡ lời ca, lời kinh phụng vụ. Nói thế bởi vì lời ca và âm nhạc còn giữ vai trò trong cử hành phụng vụ, nghĩa là trong chính việc thờ phượng Chúa. Có hai trường hợp: hoặc âm nhạc phụ họa một nghi thức, hoặc âm nhạc là bản thân nghi thức.
1. Âm nhạc phụ họa một nghi thức
Đôi khi, phụng vụ sử dụng các bài ca hoặc các bản nhạc như những yếu tố trang trí cho một nghi thức, để tăng giá trị cho nghi thức đó. Chẳng hạn một bài ca, hoặc một bản nhạc được cử hành trong khi rước lễ. Lúc này, hành vi chủ yếu là cuộc rước lên rước lễ. Khi đó, âm nhạc là cái tùy phụ, lời ca cũng chỉ có tầm quan trọng là thứ yếu vì chỉ nhằm nuôi dưỡng bầu không khí hồi tâm và giúp cho nhịp bước của cuộc rước. Cho nên âm nhạc ở đây phải nhẹ nhàng, kín đáo và chấm dứt khi nghi thức chấm dứt.
2. Lời ca trở thành nghi thức
Như khi chúng ta hát bài " Sanctus" thì lời ca là chính hành vi phụng vụ; bài ca trở thành nghi thức. Tất cả mọi người hợp tiếng hợp lòng để hát lên bài ca mà vị chủ tế mời gọi trong kinh Tiền Tụng.
Trong một vài trường hợp phức tạp hơn, chẳng hạn ca nhập lễ có thể được coi là một nghi thức vì làm cho cộng đoàn tập họp lại và bước vào việc cử hành. Tuy nhiên, có người cho rằng bài ca này chỉ phụ họa cho việc rước chủ tế. Cũng vậy, Alleluia có thể được coi là phụ họa cho việc rước sách Phúc Âm. Nhưng nếu không có cuộc rước thì Alleluia có giá trị như một nghi thức tung hô Chúa hiện diện trong Phúc Âm của Người.
Người ta cần phải ý thức và chú ý đến chức năng nghi thức này của lời ca để có thể lựa chọn đúng khi sáng tác hoặc chọn lựa bài ca. Bài ca càng liên kết chặt chẽ với nghi thức thì người ta càng không được tự do làm theo ý mình vì bài ca phải chu toàn chức năng nghi thức của nó trong phụng vụ.
3. Những chức năng khác của âm nhạc
Một số người nghĩ rằng vai trò của ca nhạc phụng vụ chỉ chủ yếu là trang trí, mang thêm vẻ đẹp cho lễ nghi, cũng như các kính màu và các bức họa; cùng lắm ca nhạc chỉ góp thêm phần vào vẻ lễ hội và bớt đi không khí trầm tĩnh. Một quan niệm như thế tỏ ra thiếu xót một cách nguy hiểm vì không nhận ra sự liên kết sâu xa giữa nhạc và lời ca; giữa các yếu tố âm nhạc và các lễ nghi phụng vụ.
Cái nhìn trên đây về âm nhạc tuy còn rất thiếu xót nhưng không sai lầm. Cũng như những nghệ thuật khác, nhưng một cách đặc biệt hơn, âm nhạc có chức năng cao quý là tạo nên bầu không khí lúc thì vui vẻ như lễ hội, lúc thì trang nghiêm thầm lặng, lúc vui tươi lúc suy tư trầm tĩnh, lúc huy hoàng sáng sủa lúc bí nhiệm sâu xa. Bằng cách đưa mọi người, ngay từ lúc bước vào nhà thờ, sống trong sự chuẩn bị thích hợp, âm nhạc giúp mọi người tham dự vào việc cử hành phụng vụ. Có những lúc âm nhạc dẫn mọi người vào sự suy nghĩ, cầu nguyện. Và sau cùng, âm nhạc tiễn mọi người ra về.
Như vậy, chúng ta phải ý thức về vai trò yểm trợ của ca nhạc: nó giúp ta suy nghĩ Lời Chúa cách sâu xa và ghi tạc Lời đó cách dễ dàng hơn, nhất là sau một bài hát của ca đoàn, hoặc một bản nhạc của phong cầm. Ca nhạc còn giúp đánh ta sự tẻ nhạt và sự đơn điệu của các bài đọc liên tiếp nhau.
Không có nhận xét nào :
Đăng nhận xét